Monday, July 13, 2009

Lepus et Passer (Nequam)

Source: The fables of the medieval scholar and poet Alexander Nequam are available in several different editions at GoogleBooks.

Other Versions: See Perry 473.

Nequam 14: DE LEPORE ET PASSERE

Dum moriendo lepus · gemeret, Iovis alite captus,
sic illum passer || improbus aggreditur:
Cur tibi, stulte lepus, · solita non arte cavebas?
Cur non sollicitus || et bene cautus eras?
Est naturalis ubi · nunc astutia mira,
qua venatores || decipis atque canes?
Quid vitasse tibi · laqueos et retia prodest,
oraque post morsum || praeteriisse canum?
Quid tibi retrogradi · cursus saltusque citati?
Quid saltu sepes || transiluisse iuvat?
Artes, stulte lepus, · quid prosunt mille cavendi?
Quam male cavisti || nunc miser ipse tibi!
Nullus amicorum · debet te flere parentum;
stultitia moreris || desidiaque tua.
talia dicentem · rapuit mox nisus eumdem,
et correptorem || corripuit stolidum.
Passeris ad gemitus, · oculos iam deficientes
protinus attollens, || retulit ista lepus:
Laetor in extremis · quod, qui modo non timuisti
insultare mihi, || morte peris simili.
Haec res ficta monet · misero ne deroget ullus,
ne subito damnum || perpatiatur idem.


Prose paraphrase:


Dum lepus,
Iovis alite captus,
moriendo gemeret,
passer improbus
sic illum aggreditur:
Cur, stulte lepus,
arte solita
tibi non cavebas?
Cur non sollicitus eras
et bene cautus?
Ubi est nunc
astutia naturalis mira,
qua venatores decipis
atque canes?
Quid tibi prodest
vitasse laqueos et retia,
et canum ora praeteriisse
post morsum?
Quid tibi
retrogradi cursus
et saltus citati?
Quid iuvat
saltu sepes transiluisse?
Lepus stulte,
quid prosunt
mille artes cavendi?
Quam male nunc
tibi cavisti ipse miser!
Nullus parentum amicorum
te flere debet;
moreris
stultitia et desidia tua.
Mox nisus
eumdem, talia dicentem, rapuit
et stolidum correptorem corripuit.
Lepus,
oculos iam deficientes
ad passeris gemitus attollens,
protinus retulit ista:
In extremis
laetor quod
morte simili peris
qui modo
mihi insultare non timuisti.
Haec res ficta monet
ne ullus
misero deroget,
ne subito perpatiatur
damnum idem.

NoDictionaries.com: You can find the word list for this fable online, and use it interactively (here are some tips on how to make best use of the tool). Note that the word list did not recognize cavebas as a form of the verb caveo, cavere: "take care, be cautious." There were also several words it did not recognize at all: retrogradus, meaning "backwards, evasive" - nisus, meaning "hawk, sparrow-hawk" - correptor, as "someone who snatches, grabs" - and perpatior, perpati, an intensive form of the verb patior, "to suffer, endure, allow." It also did not recognize eumdem as a form of idem.

Image. Here's an illustration for the fable (image source) from an early 19th-century edition of Aesop:






Aesop's Fables in Latin now available at Amazon.com.

No comments:

Post a Comment